Zespół metaboliczny jest zbiorem czynników ryzyka związanych z przedwczesnym zgonem, zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób serca oraz cukrzycy typu 2. Do głównych jego objawów należy otyłość, podwyższony poziom trójglicerydów we krwi, wyższe ciśnienie tętnicze oraz wyższe niż normalnie stężenia cukru we krwi.

Zespół metaboliczny nie tylko zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy i chorób układu krążenia, ale  – jak wykazują badania – czyni ludzi bardziej narażonymi na zaburzenia poznawcze czy depresyjne. Badania przeprowadzone na ponad 7 tysiącach ludzi po 65 roku życia wykazały, że ludzie z zespołem metabolicznym obciążeni są większym ryzykiem wystąpienia zaburzeń poznawczych (Raffaitin i in., 2011).

Badania nad sposobem odżywiania osób w wieku średnim i starszym przynależących do różnych grup etnicznych wykazują, że wegetarianie są znacznie mniej narażeni na ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego niż ich rówieśnicy spożywający mięso (Chiang i in., 2013; Gadgil i in., 2014; Rizzo i in., 2011). W wyniku jednego z przeprowadzonych badań określono ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego wśród jego uczestników; w przypadku wegetarian ryzyko to było 54-57% niższe (Chiang i in., 2013).

Według wyników powyżej wspomnianych badań, weganie zazwyczaj odznaczają się zdrowszą masą ciała, poziomem cukru i trójglicerydów we krwi bliżej odpowiedniego oraz cieszą się lepszą kondycją układu pokarmowego. Wiele spośród tych efektów wiąże się z wysokim spożyciem produktów żywnościowych bogatych w przeciwutleniacze oraz błonnik, głównie owoców, warzyw i pełnych ziaren. Jednakże inne pokarmy również przynoszą pozytywne skutki zdrowotne. Niedawno przeprowadzone zostało badanie na ponad 800 uczestnikach, polegające na analizie ich sposobu odżywiania oraz ocenie całkowitego spożycia orzechów, z podziałem na orzechy drzewne (orzechy włoskie, migdały, orzechy laskowe, nerkowce, pistacje i orzechy brazylijskie) oraz orzechy ziemne (będące w rzeczywistości nasionami rośliny strączkowej) (Jaceldo-Siegl K i in., 2014). Wyniki pokazały, że ludzie spożywający największą ilość orzechów drzewnych byli najmniej narażeni na otyłość i zespół metaboliczny. Całkowite spożycie orzechów drzewnych przypadające na osoby zjadające największą ich ilość wynosiło 31,6 g (pełną garść) na dzień.

Z kolei inne badania sugerują, że regularne spożywanie roślin strączkowych może uchronić przed wystąpieniem zespołu metabolicznego (Hosseinpour-Niazi i in., 2012). Ludzie poddani badaniu, spożywający największe ilości roślin strączkowych (ok. 2,5 porcji na tydzień) mieli niższe ciśnienie krwi, niższy poziom cukru oraz zdrowszy profil kwasów tłuszczowych we krwi niż ci, którzy roślin strączkowych spożywali mniej. Naukowcy obliczyli, że pierwsza grupa obciążona była 75% niższym ryzykiem wystąpienia zespołu metabolicznego.