Agrest (Ribes uva-crispa L.), to roślina spokrewniona ze znaną nam dobrze porzeczką, występująca w postaci okrągłych, pokrytych drobnym meszkiem owoców przybierających barwę od jasnozielonej, poprzez żółtą, aż do czerwonej, rosnących na średniej wielkości kolczastych krzakach. Uprawiany jest już od czasów średniowiecza, występuje głównie w środkowej i południowej Europie, a także w północnej Afryce, w tym w Maroko oraz w okolicach Kaukazu i północnym Iranie.

Jego słodko-kwaskowaty smak owoców przywołuje beztroskie wspomnienia ciepłych popołudni spędzonych na działce czy w ogrodzie. Agrest odszedł nieco w zapomnienie, choć nadal ma wielu zwolenników, zarówno jako roślina uprawna, jak i jako uniwersalny owoc o szerokim zastosowaniu w kuchni. Dzięki swojemu ciekawemu smakowi idealnie nadaje się do wszelkiego rodzaju przetworów, dżemów, konfitur, kompotów, ciast, słodkich zup i deserów. Zarówno owoce jak i wywar z liści znajdowały zastosowanie już w medycynie ludowej jako środki przeczyszczające, moczopędne, żółciopędne, stosowane przeciw zaparciom i innym problemom związanym z układem pokarmowym.

Do głównych cech charakterystycznych agrestu należy wysoka zawartość witaminy C, która spełnia ważną rolę w naszym organizmie – będąc silnym przeciwutleniaczem dba o stan naszej skóry, przeciwdziała starzeniu oraz rozwijaniu się nowotworów, a ponadto wspomaga przyswajanie się żelaza z pożywienia i syntezę kolagenu, co jest szczególnie istotne w dietach wegetariańskich i wegańskich. Witamina C wykazuje też działanie przeciwbakteryjne oraz chroni przez rozwojem chorób układu krwionośnego.

Ponadto, agrest jest też dobrym źródłem błonnika, przez co wspomaga pracę układu pokarmowego, chroni przed chorobami jelit, w tym nowotworu jelita grubego oraz obniża poziom złego cholesterolu, przez co zmniejsza prawdopodobieństwo występowania chorób układu krążenia i miażdżycy. Błonnik stanowi też ważny czynnik w pozbywaniu się toksyn z naszego organizmu, dzięki czemu pozytywnie wpływa na stan naszej skóry, włosów i paznokci. Spożywanie 25-30 gramów błonnika dziennie jest niezbędne dla zachowania dobrego zdrowia jak i pomaga w utrzymaniu szczupłej sylwetki oraz poprawia stan naszej mikrobioty poprzez odżywanie „dobrych” bakterii w naszych jelitach.

Owoce agrestu zawierają też w swoim składzie wapń, dzięki czemu wspomagają mineralizację kości, oraz magnez mający zbawienne działanie w przypadku problemów z koncentracją, rozdrażnieniem, osłabieniem mięśni oraz bezsennością. Działanie to wspomagają również obecne w agreście witaminy z grupy B.

Agrest, choć jest owocem niepozornym, warto zwrócić na niego uwagę i wprowadzić do swojego jadłospisu ze względu na niską kaloryczność, ciekawy smak i szerokie zastosowanie. Jego owoce są smaczne i wytrzymałe, dzięki czemu można je z powodzeniem mrozić lub suszyć, choć najsmaczniejsze są w postaci surowej, prosto z krzaka. Są użyteczne nie tylko w kuchni, ale również w przemyśle kosmetycznym, jako składnik kremów, toników i maseczek o działaniu odświeżającym i przeciwzmarszczkowym. Świetnie działa na pracę naszych jelit, odkwasza organizm, obniża ciśnienie krwi i polecany jest kobietom w ciąży, ze względu na obecność kwasu foliowego. Lista prozdrowotnych właściwości agrestu jest długa i z pewnością przekona wiele osób podchodzących do tego owocu sceptycznie, jednak cóż nie przemawia na jego korzyść lepiej, niż niepowtarzalny smak – czy jest ktoś, kto potrafi oprzeć się smakowi domowego kompotu, czy świeżych, ciepłych drożdżówek z jego dodatkiem?

[1] Danielewicz E., Porzeczka i agrest, Encyklopedia Leśna

[2] Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Przygoda B.: Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. PZWL, Warszawa, 2003.

[3] Szczepańska A., Porzeczki, maliny, agrest, Wydawnictwo WATRA, 1988.